Józef Łobodowski jako tłumacz poezji hiszpańskiej: polskie przekłady utworów Antoniego Machado Józef Łobodowski as a translator of Spanish poetry: Polish renditions of Antonio Machado’s creative works.

Abstract

Streszczenie

Niniejszy artykuł podejmuje temat przekładów hiszpańskiej poezji na język polski dokonanych przez Józefa Łobodowskiego, polskiego pisarza, poetę i tłumacza. Józef Łobodowski wyemigrował z Polski i osiedlił się w Hiszpanii, gdzie spędził 47 lat swojego życia. Wśród szeregu przełożonych przez niego utworów wywodzących się ze wszystkich epok literackich Hiszpanii, szczególną uwagę w niniejszym studium zwrócono na przekłady poematów Antoniego Machado. Dokonano krótkiego przeglądu istniejących polskich przekładów utworów tego poety, zwracając uwagę na to, iż XX-wieczna poezja hiszpańska w bardzo niewielkim stopniu dostępna jest polskiemu czytelnikowi w jego ojczystym języku. Istnieje kilka skromnych wyborów poezji Antoniego Machado w tłumaczeniu różnych autorów oraz pojedyncze wiersze zamieszczone w trudno dostępnych czasopismach. Podobnie przekłady Józefa Łobodowskiego, pomimo, że nosił się on z takim zamiarem, nie zostały nigdy wydane w formie zebranej. Celem zestawienia porównawczego wybrano w niniejszym artykule poemat Antoniego Machado ze zbioru Del camino, figurujący w wydaniu Espasa Calpa  pod numerem XXI  i istniejący w dwóch przekładach polskich: Józefa Łobodowskiego i Janusza Strasburgera. Przeanalizowano formę metryczną przekładów i oryginału oraz zastosowane przez tłumaczy środki stylistyczne na poziomie warstwy syntaktycznej i semantycznej. Porównano, jakimi ekwiwalentami leksykalnymi posłużyli się obaj tłumacze, budując warstwę znaczeniową utworu.

Abstract

The paper examines several Polish translations of Spanish poetry effectuated by Józef Łobodowski, a Polish emigrant, writer, and a poet residing in Spain for 47 years. From among his translations of Spanish texts of all epochs, this study focuses mainly on exploring his interpretations of Antonio Machado’s pieces of poetic writing.

In this comparative study an overview of Machado’s poems translated into Polish is offered. Moreover, it is argued that the twentieth-century Spanish poetry in general is scarcely attainable for the Polish readers in their mother tongue. The number of  Antonio Machado’s selections of poems by various translators is negligible, and the volume of his individual poems (published in periodicals available with difficulty) is scarce. This observations apply also to Józef Łobodowski’s translations, never published collectively, notwithstanding the author’s intentions.

A selected poem number XXI from the collection Del camino, published by Espasa Calpe, and its two existing Polish interpretations, by Łobodowski and by Janusz Strasburger are studied in this paper. The rhythmic structure of the original and its both renditions is examined, as well as syntactic and semantic levels of the poetic devices used in the three poems. A variety of lexical equivalents applied by Polish interpreters in order to create the meaning (the semantic level) of the poem is confronted likewise.