La invención de una diáspora: los nubios de Europa

Autores/as

  • Leonardo Piasere Università degli Studi di Verona

Palabras clave:

Historia de Europa, Historia de los gitanos, Lingüística romaní, Genealogías bíblicas, Estudios romaníes

Resumen

En este texto se muestra cómo, a partir de la publicación de unos de los primeros compendios de lenguas minoritarias en Europa a finales del siglo XVI, se desencadenan múltiples hipótesis y teorías acerca del origen de los "Cíngaros" europeos. En tales eruditas disputas, a las que no les faltan implicaciones religiosas, políticas y de todo tipo, intervendrán multitud de estudiosos (filósofos, lingüistas, teólogos ... ) de los más variados contextos geográficos y culturales. El autor propone que dicho estudio lingüístico, publicado en la Universidad de Lérida, supondrá un hito en el cambio de la posición política y cosmológica atribuida a los "Cíngaros" por humanistas e investigadores sociales.

Biografía del autor/a

Leonardo Piasere, Università degli Studi di Verona

Doctor en Antropología Social por la École des Hautes Études en Sciences Sociales.
Catedrático en la Universidad de Verona. Ha realizado investigación etnográfica desde 1977 entre diversos grupos roma en Europa (Sinti del Norte de Italia, Xoraxané Romá, Roma eslovenos, Rom abruzzesi), entre los Guaraníes del sur de Bolivia, los Xacriabá de Brasil y también en la Guyana francesa. En su investigación antropológica se ha interesado por el estudio de las terminologías de parentesco, la antropología cognitiva, la etnografía interpretativa, la antropología de la educación y actualmente la antropología política en relación a las minorías culturales y los sistemas políticos democráticos. Tiene obras publicadas en varios idiomas y es autor de la obra de referencia más importante de los estudios sobre los roma en Europa "I rom d'E uropa. Una storia moderna".

Citas

AGRIPPA DA NETIESHEIM, H. C. (1531), De incertitudine et vanitate scientiarum declamatio invectiva, Coloniae, M.N. [Melchiorvon Neub] excudebat [ed. or. 1530?].

ALSTED, J. H. (1624), Thesaurus Chronologiae. In qua Universa tempo1um & historiarum series in omni vitae genere ponitur ob oculos, Herbom, Christoph Rab.

ÁLVARES, F. (1978), Viaggio nella Etiopía al Prete lanni {atto per don Francesco Alvarez portughese, in G. B. Ramusio, Navigazioni e viaggi, vol. II, pp. 81-385, Turín, Einaudi [ed. or. 1550].

ANNIO DA VITERBO [Giovanni NANNI] (1545), Berosi Sacerdotis Chaldaici Antiquitatum Libri Quinque cum Commentariis Joannis Anni Viterbensis Sacrae Theologiae professoris, nunc primum in antiquitatum Studio forum commoditatem, sub f onna Encheridii excusi et Castigati, Antuerpiae, in aedibus loannis Steelsii [ed. or. 1489].

AUGUSTINI AB HORTIS, S . (1775-76), "Von dem heutigen Zustande, sonderbaren Sitten und lebensart, wie auch von den übriegen Eigensschaften und Umstandem der Zigeuner in Ungam", enAnzeigen aus si:immtlich-kaiserlich koniglichen Erbli:indern, del vol. V n. 1 al vol. VI n. 22.

BARTHÉLÉMY, A. (1975), "Le glossaire tsigane-latin de Scaliger", Études tsiganes, n. 4, pp. 4-10.

BASSETT, F. W. (1971), "Noah's nakedness and the curse of Canaan: a case of incest?", Vetus Testamentum, XXI, 2, pp. 232-237.

BATAILLARD, T. (1889), "Immigration of the Gypsies into Western Europe in the Fifteenth Century. First Period, 1417-1438", Joumal of the Gypsy Lore Society, 2nd series, vol. I, n. 6, pp. 324-345.

BILLANOVICH, M. (1968), "Benedetto Bordon e Giulio Cesare Scaligero", Italia medioevale e umanistica, XI, pp. 187-256.

BONIFACIO, G. (1599), Líber de fw1is in duodecim partes distinctus, Vincentiae, apud Haeredes Perini bibliopolae.

BOTERO, G. (1591-1596), Delle relationi universali, prima [-qum1a] pm1e, in Roma, appresso Georgio Ferrari.

CAMERARIUS, Ph. (1602), Operae horarum subcisivarum, sive meditationes historicae, Francofurti, Typis loannis Saurij, impensis Petri Kopffij.

DE MICHELIS, F. (1967), Le origini storiche e culturali del pensiero di Ugo Grozio, Florencia, La Nuova Italia.

DEWITTE, A. (1985), "Abraham Ortelius en Bonaventura Vulcanius (1574-1598)", in F. de Nave (a cargo), Liber Amicorum Leon Voet, pp. 417-427, Antwerpen, Vereniging van Antwerpsche Bibliophielen.

EVANS, M. W. (1980), "From the land of Canaan to the land of Guinea: the strange odyssey of the 'Sons of Ham"', American Historical Review, 85, 1, pp. 15-43.

FRASER, A.M. (1990), "Counterfeit Egyptians", Tsiganologische Studien, 2, pp. 43-69.

GASSAR, A. P. (1728), Annales de vetustate et originis, amoenitate situs, splendore aedificiorum, ac rebus gestis civium reipublicaeque augustburgensis, in I. B. Menckenius, Scriptores Rerum Gennanicarum, tomus I, pp. 1315-1954, Lipsiae, Impensis loannis Christiani Martini.

GEREMEK, B. (1988), La stirpe di Caino. Milán, D Saggiatore [ed. or. 1980].

GLIOZZI, G. (1977), Adamo e il nuovo mondo. La nascita dell'antropologia come ideología coloniale: dalle genealogie bibliche alle teorie razziali (1500-1700 ), Florencia, La Nuova Italia.

GRISELINI, F. (1780), Lettere odeporiche, Milán, Motta.

LANDUZZI, S. (1972), / filosofi e i selvaggi 1580-1780, Bari, Laterza

KELPIUS, M. (1684), Natales Saxonum Transsylvaniae, Lipsiae, Literis Justin R. Bandii.

LEONE AFRICANO [Hasan ben Mohammed AL-WAZZAANL -ZAIYATI] (1978), "Della descrizione dell'Africa e delle cose notabili che quivi sono per Giovan Lioni Africano", in G. B. Ramusio, Navigazioni e viaggi, vol. I, pp. 19-460, a cargo de Marica Milanesi, Turín, Einaudi [ed. or. 1550].

LUDOLF, I. (1691), Ad suam Historiam Aethiopicmn antehac editam commentarius, Francofurti ad Moenum, Sumptibus Johannes David Zunneri.

LUTERO, M. (2003), "Prefazione di Martin Lutero al Liber vagatorum", en P. Camporesi (a cargo), Il libro dei vagabondi, Milán, Garzanti [ed. or. 1528), pp. 443-444.

MEERHOFF, K. (2005), Entre Lipse et Scaliger: Bonaventure Vulcanius (J 538-1614) et la premiere réception des Essais de Montaigne, relación presentada en la convención "Montaigne and the Low Countries / Montaigne et les Pays-Bas", 1 setiembre, Leiden.

MEGISER, H. (1603), Thesaurus polyglottus vel Dictionarium Multilingue, Francofurti, Sumptibus Authoris.

MIKLOSICH, F. (1984), Beitriige zur kenntnis der Zigeunennundarten, Leipzig, Zentralantiquariat der Deutschen Demokratischen Republik [ed. or. 1874-1878).

ORTELIUS, A. (1570), Theatrum Orbis Terrarum, Antuerpiae, Gillis Coppens van Dienst. http://it.wikipedia.org/wiki/Anversa

PIASERE, L. (2006), Buoni da ridere, gli zingari, Roma, CISU.

PIGAFETTA, A. (1989), Lamia longa et pericolosa navigatione, a cargo de L. Giovannini, Milán, San Paolo.

POTT, A. F. (1844), Die Zigeuner in Europa und Asien, 2 vols., Halle, Heyneman.

SALMON, T. (1738), Lo stato presente di tutti i paesi e popoli del mondo naturale, político, e morale, con nuove osservazioni degli antichi e modemi viaggiatori, en Venezia, impreso G. Albrizzi [ed. or. 1724].

SCALIGER, J. J. (1593), De emendatione temporum, Francofurti, apud Ioannem Wechelum [ed. or. 1583].

-(1594), Epístola de vetustate et splendore gentis Scaligerae, Lugduni Batavorum, apud Franciscum Raphelengium.

SCIOPPIUS, G. (1607), Scaliger hypobolimaeus. Hoc est: elenchus epistolae losephi Burdonis pseudoscaligeri de vetustate et splendore gentis Scaligerae, Maguntiae, Albinus.

THOMASIUS, J. (1652), Dissertatio philosophica de Cingaris, Lipsiae, Ritsch.

TRUBETA, S. (2005), "Balkan Egyptians and Gypsy/Roma Discourse", Nationalities Papers, vol. 33, n. 1, pp. 71-95.

VULCANIUS, B. (1597), De literis & lingua Getarum, sive Gothorum. Lugduni Batavorum, ex Officina Plantiniana, apud Franciscum Raphelengium.

WINSTEDT, E. O. (I 930), "Vulcanius' Romani vocabulary", Joun1al of the Gypsy Lore Society, serie 3a, vol. IX, n. 1, pp. 15-25.

ZEMON, R. (2003), Balkans Egyptians. A short presentation about their history of identity building, migration waves and ethnocultural characteristics, Strasbourg (http://www.balkanethnology.org/files/library/Rubin/Balkans%20Egyptians-%20short%20presen

tation.pdf).

Descargas

Publicado

2023-06-18

Número

Sección

Artículos