Traducción, campo literario y sistema teatral en Galicia. Un marco teórico e histórico

Autores/as

  • Manuel Vieites Escuela Superior de Arte Dramático de Galicia, Universidad de Vigo

DOI:

https://doi.org/10.30827/sendebar.v27i0.3876

Palabras clave:

traducción, construcción nacional, campo literario, sistema teatral

Resumen

En este trabajo proponemos un marco teórico e histórico para el estudio de lo que ha sido la traducción de obra dramática en Galicia, sea en la perspectiva literaria sea en la escénica, situando como telón de fondo el proceso de configuración y reconfiguración de un campo literario y de un sistema teatral nacional desde finales del siglo diecinueve. Un proceso que desde sus inicios se configura como movimiento de lucha contra la hegemonía, que afirma su condición contrahegemónica y que incide en la producción editorial y en la teatral pero también en la consideración que la obra traducida pueda tener, sea como afirmación sea como indicio de colonización. Del análisis de los aspectos más significativos de ese trasvase textual se perfilan, como conclusión, aspectos básicos de la que debiera ser una política institucional de estudio y fomento de la traducción en Galicia.

Descargas

Los datos de descargas todavía no están disponibles.

Biografía del autor/a

Manuel Vieites, Escuela Superior de Arte Dramático de Galicia, Universidad de Vigo

profesor, doctor, traductor

Citas

Álvarez Lugrís, Alberto (2001). Notas para una historia de la traducción literaria en Galicia. En: Trasvases culturales: literatura, cine, traducción. Pajares, E., Merino, R. y Santamaría, J. M. (eds.) (61-70). Zarautz: Universidad del País Vasco.

Bajtín, M. (1989). Teoría y estética de la novela. Madrid: Taurus.

Bourdieu, P. (1995). Las reglas del arte. Barcelona: Anagrama.

Braga Riera, J. (2011). ¿Traducción, adaptación o versión?: maremágnum terminológico en el ámbito de la traducción dramática. Estudios de traducción, 1, 59-72.

Burke, P. (2006). ¿Qué es la historia cultural? Barcelona: Paidós.

Cardullo, B. (ed.) (1995). What is Dramaturgy. New York: Peter Lang.

Carré Alvarellos, L. (1923). A moderna orientación do teatro Galego. A Nosa Terra, 184.

Castro, P. R. (1927). El teatro gallego. El Pueblo Gallego, Vigo, 9 de febrero.

Cruces Colado, S. (1993). A posición da literatura traducida no sistema literario galego. Boletín Galego de Literatura, 10, 59-65.

Dávila Balsera, P. y Amezaga Albizu, J. Juventud, identidad y cultura: el rock radical vasco en la década de los 80. Historia de la Educación, 22-23, 213-231.

de La Combe, P. J. (2013). Teatro, sintaxis y traducción. Mutatis Mutandis, 6 (2), 487-508.

Escandell Vidal, Mª V. (2005). La comunicación. Madrid: Gredos.

Ezpeleta Piorno, P. (2007). Teatro y traducción. Madrid: Cátedra.

Genette, G. (1987). Seuils. Paris: Éditions du Seuil.

Fernández Torres, A. (2000). La piedra que cae en el agua. Breves reflexiones sobre la evolución del “sistema teatral” español (1940-85). Revista ADE/Teatro, 82, 28-39.

Ferguson, Ch. A. (1959). Diglossia. Word, 15, 325-340.

Figueroa, A. (1988). Diglosia e texto. Vigo: Xerais .

Figueroa, A. (2001). Nación, literatura, identidade. Vigo: Xerais .

Figueroa, A. (2010). Ideoloxía e autonomía no campo literario galego. Compostela: Laiovento.

García Vidal, D. (2009). Teatro galego e construción nacional: os Cadernos da Escola Dramática Galega (1978-1994). Tesis doctoral. University of Birmingham. Recuperado de: http://etheses.bham.ac.uk/972/

Garrido Vilariño, X. M. (2004). Texto e paratexto. Tradución e paratradución. Viceversa, 9/10, 31-39.

Ghignoli, A. (2013). La traducción teatral o la endíadis de un texto. Una reflexión comparativa. Mutatis Mutandis, 6 (2), 321-329.

Gonzalez Millán, X. (1994). Do nacionalismo literario a unha literatura nacional. Hipóteses de traballo para un estudio institucional da literatura galega. Anuario de Estudios Literarios Galegos 1994, 66-81.

Gonzalez Millán, X. (1995). Cara a unha teoría da traducción para sistemas literarios «marxinais». A situación galega. Viceversa,1, Vigo, 63-72.

Gonzalez Millán, X. (2000). Resistencia cultural e diferencia histórica. Compostela: Sotelo Blanco.

Grotowski, J. (1974). Hacia un teatro pobre. México: Siglo XXI.

Hjelmslev, L. (1972). Ensayos Lingüísticos, Madrid: Gredos.

Hormigón, J. A. (1996). Trabajo dramatúrgico y puesta en escena, vol. I. Madrid: Asociación de Directores de Escena de España.

Lago, X. (2015). A traducción na traxectoria de Teatro do Atlántico. Revista Galega de Teatro, 83, pp. 23-29.

Lambert, J. (1980). Production, tradition et importation: une clef pour la description de la littérature et de la littérature en traduction. Revue Canadienne de Littérature Comparée, 7 (2), 246-252.

Lapeña, A. L. (2014). Recalificar el páramo. Bases para un nuevo modelo traductológico de análisis del texto teatral. Sendebar, 25, 149-172.

Lessing. G. E. (1993). Dramaturgia de Hamburgo. Madrid: Publicaciones de la ADE.

Levitas, Ben (2002). The Theatre of a Nation. Irish Drama and Cultural Nationalism 1890-1916, Oxford, Clarendon Press.

Lopez Silva, I. y Vilavedra, D. (2002). Un abrente teatral. As Mostras e o Concurso de Teatro de Ribadavia. Vigo: Galaxia.

Lourenzo, M. y Pillado, F. (1979). O teatro galego. Sada: Edicións do Castro.

Luckhurst, M. (2008). La palabra que empieza por D. Madrid: Fundamentos.

Luna Alonso, A. (2012). Marco de Referencia Teórica. Conceptos Clave. En: Traducción de una cultura emergente. La literatura gallega contemporánea en el exterior. Fernández Rodríguez, A., Galanes Santos, I., Luna Alonso A. y Montero Küpper, S. (eds.) (pp. 23-42). Berna: Peter Lang.

Luna Alonso, A., Fernández Rodríguez, A., Galanes Santos, I., Luna Alonso A. y Montero Küpper, S. (eds.) (2015). Literaturas extranjeras y desarrollo cultural. Berna: Peter Lang.

Mantelola Aguirrezabalaga, E. (2014). Una mirada a la traducción literaria del euskera al castellano. Hermeneus, 16, 177-208.

Martínez, M. (1989). Comportamiento humano. Nuevos métodos de investigación. México: Trillas.

Martínez Paramio, A. (2005). Cuaderno de dirección teatral. Ciudad Real: Ñaque.

Máiz, R. (1997). Idea de nación. Vigo: Xerais.

Noia Campos, C. (1995). Historia da traducción en Galicia no marco da cultura europea. Viceversa, 1, 13-62.

Pazó, N. (2002). A función da traducción no desenvolvemento do mapa teatral galego. Unha achega. 1960-1978. Madrid: UNED.

Pazó, N. (2007). Teatro e tradución. Unha prospectiva xeral». En: 125 anos de teatro en galego. VV. AA. (pp. 297-317). Vigo: Galaxia.

Real Pérez, B. (2000). A traducción e os textos traducidos ó galego no período 1907-1936. Viceversa, 6, 9-36.

Ribas, A. (1995). Adecuación y aceptabilidad en la traducción de textos dramáticos. En: Teatro y Traducción. Lafarga F. y Dengler, R. (eds.) (pp. 25-35). Barcelona: Universitat Pompeu Fabra.

Santoyo, J. C. (1989). Traducciones y adaptaciones teatrales: ensayo de tipología. Cuadernos de Teatro Clásico, 4, 95-112.

Serna, J. y Pons. A. (2005). La historia cultural. Madrid: Akal.

Tato Fontaíña, L. (1999). Historia do teatro galego. Das orixes a 1936. Vigo: Edicións A Nosa Terra.

van Muylem, M. (2013). La puesta en página en la traducción de textos teatrales contemporáneos. Mutatis Mutandis, 6 (2), 330-347.

Vázquez Fernández, S. (2013). Translation, Minority and National Identity. The translation/appropriation of W. B. Yeats in Galicia (1920-1935). Tesis doctoral. University of Exeter. Recuperado de: https://ore.exeter.ac.uk/repository/handle/10871/14683

Venuti, Lawrence, (ed.) (1992). Rethinking Translation. Discourse, Subjectivity, Ideology. London and New York: Routledge.

Vilavedra, D. (2002). Valle-Inclán 98. Achegas para un modelo de análise da recepción teatral. En: Homenaxe a Fernando R. Tato Plaza. Lorenzo, R. (ed.) (pp. 715-725). Compostela: Publicacións da Universidade de Santiago.

Villar Ponte, A. (1935). La literatura gallega y el mar. El Pueblo Gallego, Vigo, 19 de febrero.

Villar Ponte, A. (1936a). Teatro Galego. En Resol, Compostela.

Villar Ponte, A. (1936b). Un ejemplar esfuerzo artístico. El Pueblo Gallego, Vigo, 12 de febrero.

Villegas, J. (1997). Para un modelo de historia del teatro. Irvine, CA: Gestos.

VV. AA. (2007). 125 anos de teatro en lingua galega. Vigo: Galaxia.

VV. AA. (2014). Mesa redonda traductores. Revista ADE/Teatro, 153, 14-32.

Watson, G. J. (1994). Irish Identity and the Literary Revival. Synge, Yeats, Joyce, O’Casey. Washington: The Catholic University of America Press.

Descargas

Publicado

2016-12-08

Cómo citar

Vieites, M. (2016). Traducción, campo literario y sistema teatral en Galicia. Un marco teórico e histórico. Sendebar, 27, 181–210. https://doi.org/10.30827/sendebar.v27i0.3876

Número

Sección

Artículos Originales